CA DAO TỤC NGỮ THEO TỪ ĐIỂN
Ă
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
Đang xem: đang yên đang lành lại cắm mảnh sành vào
Ăn khoai nhớ kẻ cho dây mà trồng.Ăn cây nào rào cây nấyĂn cháo đá bátĂn chắc mặc bềnĂn cho sạch bạch cho nôngĂn cỗ đi trước, lội nước theo sauĂn cơm nhà vác tù và hàng tổngĂn cơm trước kẻngĂn đầu sóng, nói đầu gióĂn kĩ no lâu, cày sâu tốt lúaĂn không lo của kho cũng hếtĂn không ngồi rồiĂn nên làm raĂn ngay nói thẳngĂn quả nhớ kẻ trồng câyĂn theo thuở, ở theo thờiĂn trông nồi ngồi trông hướngĂn vóc học hay.
Â
Ân trả nghĩa đềnÂn đoạn nghĩa tuyệt.
B
Bé đi câu, lớn đi hầu, già đi hỏi nợBé người con nhà bác, lớn xác con nhà ngườiBé người to con mắtBé người đòi chơi trèoBè thì bè lon, sào thì sào sậyBè ai người ấy chốngBuôn có bạn, bán có phườngBuôn tàu bán bè không bằng ăn dè hà tiệnBụt chùa nhà không thiêngBạn bè con chấy cắn đôiBạn bè là nghĩa tương triBầu ơi thương lấy bí cùng , tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn.
C
Có chí thì nênCây có cội, nước có nguồnCây cao bóng cảCó công mài sắt, có ngày nên kim.Có cô thì chợ cũng đông, cô đi lấy chồng thì chợ vẫn vuiCái nết đánh chết cái đẹp.Của đi thay ngườiCái răng, cái tóc là góc con người.Cái kim trong bọc cũng có ngày lòi raCon trâu là đầu cơ nghiệpcông cha như núi thái sơn, nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy racái khó ló cái khôncần cù bù thông minhcó mới nới cũcó mới thì nới cũ ra, mới để trong nhà cũ bỏ ngoài sâncó Lá Lốt chớ phụ Xương Xông, có Chùa bên Bắc đừng để Miếu bên Đông tồi tàn, có bát sứ chớ phụ bát đàn, có nồi cơm nếp đừng phụ Khoai Lang Củ Từcon dại cái mangcon đàn cháu đốngcon độc cháu đàncon hơn cha là nhà có phúccon gái cái bòncờ bí dí tốtCơm chẳng lành, canh chẳng ngọtCon có cha như nhà có nóc, con không cha như nòng nọc dứt đuôiCây xanh thì lá cũng xanh, cha mẹ hiền lành để đức cho conCó cứng mới đứng được gióChuyện bé xé ra toCao bay xa chạyChuồn chuồn bay thấp thì mưa, bay cao thì nắng bay vừa thì râmChị ngã em nângCầu được ước thấyCọp chết để da,người ta chết để tiếng.
D
Dao sắc không gọt được chuôiDân giàu nước mạnh.Dục tốc bất đạt.
Đ
Đang yên đang lành lại cắm mảnh sành vào đít.Đất lành chim đậu.Đất lở chim bayĐi một ngày đàng học một sàng khôn.Đời cha ăn mặn đời con khát nước.Đói cho sạch, rách cho thơm.Đa sầu đa mang.Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, ngày tháng mười chưa cười đã tối.Đâm bị thóc, thọc bị gạo.Đi thưa về gửi.Đi đến nơi về đến chốn.Đàn gảy tai trâu.Đèn nhà bên sáng,gà nhà ta thứcĐầu năm sương muối, cuối năm gió nồm.Đồng tiền liền khúc ruột .Đất có lề, quê có thói.
G
Gái có chồng như Rồng có Vây, gái không chồng như Cối Xay không NgõngGái có chồng như Gông đeo cổ, trai có vợ như rợ buộc chânGieo gió gặt bãoGóp gió thành bãoGieo nhân nào , gặt quả nấyGiấy rách phải giữ lấy lềGần mực thì đen, gần đèn thì sángGiận quá mất khônGiận cá chém thớtGừng càng già càng cay.Ghét của nào trời trao của đóGạn đục, khơi trong.Giặc đến nhà đàn bà cũng đánh.Gan vàng dạ sắt.Giỏ nhà ai quai nhà nấyGiống rồng lại đẻ ra rồngGà què ăn quẩn cối xayGiao trứng cho ác.Gừng cay muối mặn.
E
Em nghe tiếng hát đâu xaCòn trẻ hay già mà còn tinh vang.
Ê
Êm như ruẾch ngồi đáy giếng.
H
Hai đánh một không chột cũng quèHai hổ phân tranh, nhứt hổ tử thươngHọc đi đôi với hànhHọc thầy không tày học bạnHọc cầu kỳ hơn cầu tính, học thuộc lòng hơn cầu hiểuHọc trong quá khứ , sống ở hiện tại, chuẩn bị cho tương laiHọc ăn, học nói, học gói, học mởHọc mười năm biết một ngu siHọc mà không chơi, đánh rơi tuổi trẻ/ Chơi mà không học, mất cả tương laiHọc tài thi phậnHổ chết để da, người ta chết để tiếngHẹp nhà rộng bụng/ rộng bụng thì chết hẹp bụng thì sốngHi sinh đời bố, củng cố đời conHọc một biết mười.
K
Khôn ăn cái, dại ăn nước.Khôn đâu tới trẻ, khỏe đâu tới già.Khôn không qua lẽ, khỏe chẳng qua lời.Khéo ăn thì no,khéo co thì ấm.Không làm sao nên.Không có gì là tuyệt đối.Kính già, già để tuổi cho.Kính lão đắc thọ.Kính trên nhường dưới.Khi yêu trái ấu cũng tròn, ghét nhau bồ hòn cũng méo.Không có lửa làm sao có khói.Không có gì tự nhiên có.Kẻ cắp gặp bà già.Khôn chết, dại chết, giả chết không chết.Khôn nhà, dại chợ.Khôn ba năm dại một giờ.Không thầy đố mày làm nên.Khỉ ho cò gáy.Kính thầy yêu bạn.Kết thù làm bạn.Không nên đề bạn làm thù.Khỏi vòng cong đuôi.Kiến tha lâu cũng đầy tổ.Kiến đen tha trứng lên cao, thế nào cũng có mưa rào rất to.Khác máu tanh lòng.Khôn từ trong trứng khôn ra.Không dưng ai dễ đem phần đến cho.Khăng khăng quân tử một lời nhất ngôn.
L
Lá rụng về cộiLá lành đùm lá rách.Lên voi xuống chó.Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.Liệu cơm gắp mắm.Lùi một bước tiến ngàn dặm.Lửa gần rơm lâu ngày cũng bén.Lù đù vác cái lu mà chạy.Lửa thử vàng gian nan thử sức.Lựa gió xoay chiều.Lành ít dữ nhiều.Lắm kẻ yêu hơn nhiều người ghét.Liệu việc như thần.Lấy oán báo oán, oán nợ chất chồng/Lấy đức báo oán, oán tự khắc giải.
M
Muôn người như một ăn cột mà raMột điều nhịn chín điều lành.Máu chảy ruột mềm.Máu loãng còn hơn nước lã.Môi hở, răng lạnh.Một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ.Một con chim én không làm nên mùa xuân.Một câu nhịn, chín câu lành.Mất lòng trước, được lòng sau.Một nụ cười bằng mười thang thuốc bổ.Mật ngọt chết ruồi.Mạnh vì gạo, bạo vì tiền.Miếng ngon nhớ lâu, đòn đau nhớ đời.Một miếng khi đói bằng một gói khi no.Muốn ăn thì lăn vào bếp.Muốn lành nghề, chớ nề học hỏi.Muốn biết phải hỏi, muốn giỏi phải học.Một kho vàng không bằng một nang chữ.Một mặt người bằng mười mặt của.Ma đưa lối, quỷ dẫn đường.Mất bò mới lo làm chuồng.Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa.Mềm nắn, rắn buông.Mềm quá thì yếu, cứng quá thì gãy.Mèo mả gà đồng.Mèo nhỏ bắt chuột con.Mèo gặp mỡ.Mía ngọt đánh cả cụm.Một người lo bằng kho người làm.Một thằng tính bằng chín thằng làm.Một lần ngại tốn, bốn lần chẳng xong.Một con sâu làm rầu nồi canhMột chữ cũng là thầy, nửa chữ cũng là thầy.Một nghề cho chín còn hơn chín nghề.Mũi dại, lái phải chịu đòn.Muốn ăn cá cả phải thả câu dài.Mưu sự tại nhân hành sự tại thiên.Mẹ hát, con khen hay.Mẹ cày con cấyChữ xiên.Một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại nên hòn núi cao.Muốn sang thì bắc cầu kiều, muốn con hay chữ thì yêu lấy thầy.Mua danh ba vạn,bán danh ba đồ.Mưa tháng ba hoa đất, mưa tháng tư hư đất.Mèo khen mèo dài đuôi.
Xem thêm: Phân Tích Quá Trình Bày Quá Trình Sản Xuất Giá Trị Thặng Dư, Quá Trình Sản Xuất Ra Giá Trị Thặng Dư
N
Năng làm thì nên.Nước chảy về nguồn, lá rụng về cội.Nước lã không khuấy nên hồ.Nước chảy đá mòn.Nói có sách, mách có chứng.Nói lời phải giữ lấy lời.Nồi nào úp vung nấy.No mất ngon, giận mất khôn.No bụng đói con mắt.Năng nhặt chặt bị.Nó lú có chú nó khôn.Nói thì hay, bắt tay thì dở.Nước đổ lá khoai.Nước chảy, hoa trôi, bèo dạt.Nói một đàng, làm một nẻo.Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng.Nuôi ong tay áo, nuôi cáo trong nhà.Nước đổ đầu vịtNước lã mà vã nên hồ, tay không mà nổi cơ đồ mới ngoan.Nói hay hơn hay nói.Nực cười châu chấu đá xe, tưởng rằng chấu ngã, ai dè xe nghiêng.Nói trước quên sau.Nói lời phải giữ lấy lời, Đừng như con bướm đậu rồi lại bay.Nói người phải nghĩ đến ta, sờ vào sau gáy xem xa hay gần.Nói người phải nghĩ đến thân, sờ vào sau gáy xem gần hay xa.Nam thực như hổ, nữ thực như miêu.Nôm na là cha mánh khóe.Người sống đống vàng.
Nh
Nhà sạch thì mát, bát sạch ngon cơmNhà giàu đứt tay bằng ăn mày đổ ruộtNhất thì, nhì thụcNhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống.Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền.Nhất quỷ nhì ma, thứ ba học tròNhân chi sơ tính bổn thiệnNhững người cặp mắt lá răm, đôi mày lá liễu đáng trăm quan tiền.Nhìn bụng ta, suy ra bụng người.Nhìn mặt mà bắt hình dong.Nhất tự vi sư, bán tự vi sưNhiễu điều phủ lấy giá gương, Người trong một nước phải thương nhau cùng.Nhường cơm sẻ áo.Nhất cận thị, nhị cận giang.
NG
Người sống đống vàng.Nghèo sinh bệnh, giàu sinh tật.Người đẹp vì lụa, lúa tốt vì phân.Ngu dốt mà nhiệt tình thành phá hoại.Người ta là hoa đất.Ngưu tầm ngưu, mã tầm mã.Ngồi mát ăn bát vàng.Ngọt như mía lùi.
O
Oán không giải được oánoan có đầu, nợ có chủOan oan tương báo , dỉ hận liên miênOán thù nên giải không nên kết.
Ô
Ông thò chân giò, bà thò nậm rượuÔng nói gà, bà nói vịt
Ơ
Ở hiền gặp lành, ở ác gặp ácỞ nhà nghe Đông Hà lúa héoỞ bầu thì tròn, ở ống thì dài.Ở xó chuồng heo,hơn là theo phía vợ.
P
Phép nước lệ làng.Phép vua thua lệ làng.Phòng bệnh hơn chữa bệnh.Phúc bất trùng lai, hoạ vô đơn chí.
Q
Quân tử phòng thân; tiểu nhân phòng bị, gậy.Quân tử nhất ngôn kí xuất, tứ mã nan truyQuỷ tha, ma bắtQuả báo nhãn tiềnQuan nhất thời, dân vạn đạiQuýt làm cam chịuQua cầu rút vánQuân tử trả thù mười năm chưa muộn.
R
Ráng mỡ gà thì gió , ráng mỡ chó thì mưa.Rau nào sâu nấy.Ruộng bề bề chẳng bằng nghề trong tay.Rừng vàng, biển bạc.Rừng không hai cọp, nước không hai vuaRừng nào cọp nấyRáng mỡ gà,có nhà thì giữ.
S
Sinh nghề tử nghiệpSinh lão bệnh tửSinh li tử biệtSông có khúc, người có lúcSóng Trường Giang, sóng sau đập sóng trướcSông sâu còn có kẻ dò, đố ai lấy thước mà đo lòng ngườiSai một li đi một dặmSự thật mất lòngSông sâu sóng cả chớ ngã tay chèoSông cạn đá mònSóng trước đổ đâu, sóng sau đổ đó.Sinh cơ lập nghiệp.
T
Ta về ta tắm ao ta, dù trong dù đục ao nhà vẫn hơn.Tấc đất tấc vàngTai vách mạch rừng.Tẩm ngẩm tầm ngầm mà đấm chết voiTâm cuồng, trí loạn.Tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ.Tình sâu, nghĩa nặng.Tình thương quán cũng là nhà, lều tranh có nghĩa hơn tòa ngói cao.Tiên học lễ hậu học vănTiền vào nhà khó như gió vào nhà trống.Tiền vào quan như than vào lòTiền nào của đóTốt gỗ hơn tốt nước sơn, xấu người đẹp nết con hơn đẹp ngườiTôm đi chạng vạng, cá đi rạng đông.Tốt danh hơn lành áo.Thùng rỗng kêu to.
TH
Tháng bảy kiến bò, chỉ lo lại lụtTham giàu phụ khó. tham sang phụ phầnTham giàu phụ ngảiTham phú phụ bầnThất bại là mẹ thành côngThật thà là cha dại.Thật thà ăn cháo, láo nháo ăn cơmThắng làm vua thua làm giặcThuận vợ thuận chồng, tát biển Đông cũng cạn.Thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùiThương nhau mấy núi cũng trèo, mấy sông cũng lội mấy đèo cũng quaThua thầy một vạn không bằng kém bạn một liThân sâu hồn bướmThừa nước đục thả câuThả hổ về rừngThua keo này bày keo khácThuyền to sóng cả.Thầy bói xem voiTháng hai trồng cà, tháng ba trồng đỗ.Tránh vỏ dưa gặp vỏ dừaTrăm đường tránh không khỏi số.Trăm hay không bằng tay quen.Trăm nghe không bằng một thấy.Trăm năm bia đá cũng mòn, nghìn năm bia miệng vẫn còn trơ trơ.Trăng quầng thì hạn, trăng tán thì mưa.Trăm người bán vạn người mua.Trâu buộc ghét trâu ăn.Trâu cột ghét trâu ăn.Trâu già thích gặm cỏ non.Tre già măng mọc.Tránh voi chẳng xấu mặt nào.Trong cái khó lại ló cái khôn.
U
Uống nước nhớ nguồn
Ư
Ước gì được nấyƯớt như chuột lột.
V
Vỏ quýt dày có móng tay nhọn
Móng tay nhọn có cắt móng tay
Vắng chủ nhà gà vọc niêu tômViệc nhà thì ngán, việc làng thì siêng.Việc nước trước việc nhà.Vụng chèo khéo trốngViệc nhà thì nhác việc chú bác thì siêng.
X
Xa sông, cách núi.Xấu hay làm tốt, dốt hay nói chữXôi hỏng bỏng khôngXa thơm gần thốiXa thương, gần thườngXem bói ra ma, quét nhà ra rácXởi lởi trời cho, so đo trời lấy lạiXa mặt cách lòng.
Y
Yêu nhau lắm, cắn nhau đauYêu nhau cau sáu bổ ba, ghét nhau cau sáu bổ ra làm mườiYêu trẻ, trẻ đến nhà; kính già, già để tuổi cho.Yêu nhau yêu cả đường đi, ghét nhau ghét cả tông chi họ hàngYêu nhau vạn sự chẳng nề, dẫu trăm chỗ lệch cũng kê cho bằngYêu nhau xa cũng nên gần, ghét nhau cách một bàn chân cũng lìa